Reklam

?LK ?NSAN ?LK T�VBE: HZ. �DEM

Be?er s?fat?yla yarat?lm?? olan insan tabii olarak hata etme �zelli?ine sahiptir.

?LK ?NSAN ?LK TÖVBE: HZ. ÂDEM
07 Åžubat 2021 - 01:03
Prof. Dr. �dem APAK
Uluda? �niversitesi ?lahiyat Fak�ltesi

�

Be?er s?fat?yla yarat?lm?? olan insan tabii olarak hata etme �zelli?ine sahiptir. ��nk� Kur�an�?n da bildirdi?i gibi onun ruhunda hay?r ile ?er, iyilik ile k�t�l�k yapma imk�n? birlikte vard?r. (?ems, 91/8.) Bu nedenle insanlar hem g�nahs?z olan meleklik hem de g�nahlar i�inde bocalayan ?eytanl?k potansiyelini �zerlerinde ta??rlar. Sadece peygamberler ismet yani g�nah i?lememe vasf?yla korunmu?lard?r. Kald? ki onlar?n da be?er olmalar? hasebiyle insani bir k?s?m hatalar? olmu?tur ki Kur�an�da buna �rnek bulmak m�mk�nd�r. Di?er taraftan hatan?n yap?lm?? olmas? da her ?eyin sonu de?ildir. Zira insan hata yapt???nda hatadan d�nme hakk? olan t�vbe imk�n?na her zaman sahiptir. ?nsan olmas? y�n�yle hata i?leyen, ancak hatas?n? anlad?ktan sonra pi?man olup af dilemek suretiyle t�vbe edenlerin ba?ta geleni ise ilk insan ve ayn? zamanda ilk peygamber olarak se�ilen b�t�n insanl???n atas? Hz. �dem�dir.

Kur�an�da Cenab-? Hak taraf?ndan ilk yarat?lan insan?n Hz. �dem oldu?u beyan edilir: �Allah insan? yaratmaya �amurdan ba?lad?. Sonra onun neslini hakir bir sudan yaratt?. Sonra onu d�zenledi ve ruhundan �fledi/ruh vas?tas?yla canl?l?k verdi. Akabinde sizin i�in kulak, g�z ve g�n�ller yaratt?.� (Secde, 32/7-9.) Yine Kur�an�da daha �nce yarat?lm?? olan varl?klar?n Allah taraf?ndan Hz. �dem�in yarat?lmas?yla imtihana tabi tutuldu?una da i?aret vard?r. Nitekim Allah, �Rabbin meleklere, ben yery�z�nde bir halife yarataca??m.�(Bakara, 2/30.) ve �Ben kuru �amurdan, suret verilmi? bal�?ktan bir be?er yarataca??m, onu d�zenledi?im ve ruhumdan �fledi?im ruh vas?tas?yla ona canl?l?k verdi?im zaman hemen secdeye kapan?n.� (Hicr, 15/28-29.) buyurmu?, onlar? kendi emrine uyup uymayacaklar? konusunda imtihana tabi tutmu?tur. Melekler �Ya Rabbi biz senin bildirdi?inden ba?kas?n? bilmeyiz. Sen her ?eyi bilen ve her ?eyi muhkem k?lans?n.� (Bakara, 2/32.) itiraflar?yla kendilerine verilen emre boyun e?mi?ler, buna kar??l?k kendisi de benzer ?ekilde secdeyle sorumlu tutulan ?blis ise kendisinin �dem�den daha hay?rl? oldu?u, ��nk� kendisinin daha �st�n olan ate?ten �dem�in ise hakir olan topraktan yarat?ld???n? iddia ederek rabbinin emrine kar?? �?km?? ve imtihan? kaybetmi?tir:

�Andolsun sizi yaratt?k, sonra size ?ekil verdik, sonra da meleklere, �dem�e secde edin! diye emrettik. ?blis�in d???ndakiler secde ettiler. O secde edenlerden olmad?. Allah buyurdu: Ben sana emretmi?ken seni secde etmekten al?koyan nedir? (?blis): Ben ondan daha �st�n�m. ��nk� beni ate?ten yaratt?n, onu �amurdan yaratt?n, dedi. Allah: �yle ise �?n oradan!� Orada b�y�kl�k taslamak senin haddin de?ildir. �?k! ��nk� sen a?a??l?klardans?n!� buyurdu. (Araf, 7/11-13.)

Cenab-? Hak Hz. �dem�i yaratt?ktan sonra onunla ayn? �zelliklere sahip e?i Hz. Havva�y? da yaratm??, her ikisi de Cennete konulduktan ve kendilerine burada diledikleri gibi ya?ayacaklar?, her ?eyden istedikleri gibi istifade edecekleri bildirildikten sonra sadece bir a?aca yakla?malar? ve meyvesinden yemeleri yasaklanm??t?r. Ancak onlar? yoldan �?karmaya �al??an ve kendisi gibi imtihan? kaybetmelerini isteyen ?blis gerek Hz. �dem gerekse Hz. Havva�ya kendilerine bu a?ac?n yasaklanma gerek�esinin ebed� hayata kavu?mamalar? niyeti oldu?u telkinini i?lemi?, sonunda hedefine ula?arak her ikisinin de yasak meyveden yemelerini sa?lam??t?r. Onlar da kaybettikleri imtihan?n bir neticesi olarak cennette kalma haklar?n? kaybetmi?ler ve Allah�?n kendilerine tayin ettikleri �mr� ya?amak �zere yery�z�ne indirilmi?lerdir. (Araf, 7/19-22.)

Allah ard?ndan da �dem�in o?ullar?na da benzer bir uyar?da bulunmu?tur:

�Ey �demo?ullar?! ?eytan, ana-baban?z?, ay?p yerlerini kendilerine g�stermek i�in elbiselerini soyarak cennetten �?kard??? gibi sizi de aldatmas?n. ��nk� o ve yanda?lar?, sizin onlar? g�remeyece?iniz yerden sizi g�r�rler. ?�phesiz biz ?eytanlar? inanmayanlar?n dostlar? k?ld?k.� (Araf, 7/27.) Yery�z�ne g�nderilen Hz. �dem ile Hz. Havva burada yapt?klar?ndan derin pi?manl?k duymu?lar ve ?u s�zleriyle Allah�tan af dilemi?ler ve �(�dem ile e?i) dediler ki: Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. E?er bizi ba???lamaz ve bize ac?mazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz. Allah: Birbirinize d�?man olarak inin! Sizin i�in yery�z�nde bir s�reye kadar yerle?me ve faydalanma vard?r, buyurdu. Orada ya?ayacaks?n?z, orada �leceksiniz ve orada (diriltilip) �?kar?lacaks?n?z.� dedi. Ey �demo?ullar?! Size ay?p yerlerinizi �rtecek giysi, s�slenecek elbise yaratt?k. Takva elbisesi... ??te o daha hay?rl?d?r. Bunlar Allah�?n ayetlerindendir. Belki d�?�n�p �?�t al?rlar (diye onlar? indirdi).� (Araf, 7/23-26.) ifadeleriyle t�vbe etmi?lerdir. ?�ten pi?manl?klar? sebebiyle Allah her ikisini de affetmi?, t�vbelerini kabul etmi?tir. (Bakara, 2/37.)

Hz. �dem ile e?i Hz. Havva�n?n cennette kar?? kar??ya kald??? imtihana d�nyada da onlar?n �ocuklar? tabi tutulmu?lard?r. Nitekim Kur�an onlar?n o?ullar? Habil ile Kabil�in aras?nda k?skan�l?k sebebiyle meydana gelen husumet ve ilahi emrin �i?nenmesi sonucunda yery�z�ndeki ilk katl olay?na i?aret eder: �Onlara, �dem�in iki o?lunun haberini ger�ek olarak anlat: Hani birer kurban takdim etmi?lerdi de birisinden kabul edilmi?, di?erinden ise kabul edilmemi?ti. (Kurban? kabul edilmeyen karde?, k?skan�l?k y�z�nden), �Andolsun seni �ld�rece?im.� dedi. Di?eri de �Allah ancak takva sahiplerinden kabul eder.� dedi (ve ekledi:) Andolsun ki sen, �ld�rmek i�in bana elini uzatsan (bile) ben sana �ld�rmek i�in el uzatacak de?ilim. Ben, �lemlerin rabbi olan Allah�tan korkar?m. Ben istiyorum ki sen hem benim g�nah?m? hem de kendi g�nah?n? y�klenip ate?e at?lacaklardan olas?n; zalimlerin cezas? i?te budur. Nihayet nefsi onu, karde?ini �ld�rmeye itti ve onu �ld�rd�. Bu y�zden de kaybedenlerden oldu.� (Maide, 5/27-30.)

Hz. �dem�in ilk �ocuklar? da yery�z�nde imtihana tabi tutulmu?lar, onlardan biri ilahi emre ayk?r? davran?p karde?ini �ld�rmek suretiyle en b�y�k c�rm� i?lemi?, pi?manl?k ve t�vbe yolunu tutmad??? i�in de h�srana u?ram??t?r. Oysa Allah, hem Hz. �dem hem Hz. Havva hem de onlar?n �ocuklar?na ?eytan?n kendilerinin d�?man? oldu?unu ve onun hile ve tuzaklar?na kar?? m�teyakk?z olmalar? gerekti?ini bildirmi?ti. (Araf, 7/22.) Ne var ki onlardan bir k?sm? bu hat?rlatmalar? g�z ard? ederek imtihan? kaybetmi? ve k?yamete kadar s�recek d�?manl??? s�rd�rm�?lerdir.

Allah ilk insan ve ilk peygamber Hz. �dem�den son peygamber Hz. Muhammed�e (s.a.s.) kadar kullar?na do?ruyu g�stermek i�in hidayet rehberi g�ndermi?, onlara neyin iyi neyin k�t�, neyin faydal? neyin zararl? oldu?unu vahiyle bildirmi? ve kurtulu?a ermeleri i�in ne yapmalar? gerekti?ini beyan etmi?tir. Bu emirlere uyan insanlar kurtulu?a erecekler, uymayanlar ise h�srana u?rayacaklard?r. Kullar?n?n g�zel amellerini kat kat m�k�fatla �d�llendiren Cenab-? Hak, onlar?n g�nahlar?n? ise misliyle cezaland?rmaktad?r. Ancak bununla birlikte Allah, hata i?leyen �demo?ullar? i�in bir �?k?? ve kurtulu? yolu g�stermi?; onlara pi?manl?k duymak anlam?na gelen t�vbe kap?s?n? her zaman sonuna kadar a�?k tutaca??n? beyan etmi?, pek �ok ayette t�vbe edenleri ba???layaca??n? bildirmi?tir: �Ey Muhammed, de ki: Ey kendilerine k�t�l�k edip a??r? giden kullar?m. Allah�?n rahmetinden umudunuzu kesmeyin. Do?rusu Allah, g�nahlar?n hepsini ba???lar. ��nk� O ba???layan, �ok esirgeyendir.� (Z�mer, 39/52.), �Ey insanlar, y�rekten t�vbe ederek Allah�a d�n�n ki Rabbiniz k�t�l�klerinizi �rts�n, sizi i�lerinden ?rmaklar akan cennetlerine koysun...� (Tahrim, 66/8.)

Burada ge�en ilk ayetlerde Cenab-? Allah, nefsine uyarak g�naha bula?m?? kullar?na pi?manl?k duyarak kendisine t�vbe etmelerini tavsiye etmektedir. Allah hata yapana t�vbe kap?s?n? devaml? a�?k tutand?r. �yle ki Peygamberimizin anlatt???na g�re Allah, g�nahk�r bir kulun pi?man olarak t�vbe edip kendisine y�nelmesine ?ss?z bir ��lde devesini kaybedip daha sonra devesini t�m e?yalar?yla birlikte bulan kimsenin sevinmesinden daha �ok sevinir. (Tirmizi, S?fat��l-K?yame, 49.)

?slam dini hi� bir zaman umutsuzluk telkin etmez. Her insan?n hata yapmas? m�mk�nd�r. ?nsan bazen haddini a?arak rabbine kar?? isyanda bile bulunabilir. Yeter ki isyan?nda ?srarc? olmas?n, hatas?n? anlad??? anda t�vbe kap?s?na y�nelip rabbinden af dileyebilsin. ?�phesiz Allah, ihlasla kendisine a�?lan elleri bo? �evirmeyecektir. O �T�vbeleri �ok kabul edendir.� (Nasr, 110/3.) ?u kadar var ki i?lenmi? olan g�nahlar kul hakk?yla ilgili olmamal?d?r. Allah, kendisine ait haklarla ilgili olan g�nahlar? ba???lamakla birlikte ba?ka kullar? ma?dur eden g�nahlar konusunda yetkiyi hakk? gasp edilen insana b?rakmakta, o raz? olmad?k�a g�nahk�r?n t�vbesini kabul etmemektedir. Bu nedenle, insanlar?n haklar?n? alanlar, ne kadar pi?man olurlarsa olsunlar, nas?l t�vbe ederlerse etsinler bu g�nah?n sorumlulu?undan kurtulamayacaklard?r. �are olarak, zarar verdikleri insanlardan helallik dileyecekler, onlar?n ho?nutlu?unu kazanacaklar, sonra pi?manl?klar?n? t�vbe yoluyla Y�ce Allah�a ileteceklerdir. Ancak bu ?ekilde kul hakk? sorumlulu?undan kurtulmak m�mk�nd�r. (M�slim, Birr, 59.)

Atas�z�nde de ifade edildi?i �zere �hatas?z kul olmaz.� ifadesi gere?ince, s�rekli hata yapan, g�nah i?leyen biz kullar?n t�vbe kap?s?ndan ba?ka gidece?i bir s???na?? yoktur. Y�ce Allah da ihlasla, samimiyetle, pi?manl?kla kendisine y�nelen ve s�z�nde sad?k kalan hatal? kullar?n? her zaman ba???layaca??n? tekrar tekrar beyan etmektedir. ?�phesiz bu konuda bizlere ilk yol g�sterici �rnekli?i sunan ise insanl???n atas? olan ilk peygamber Hz. �dem�dir.

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum